Bâgiyân intrinsik cerpen

Bâgiyân intrinsik cerpen

a. Tema

Tema èngghi panèka bhâi’ dâlemma carēta. Ḍâri tema panèka sèttong
carèta èyangghit. Adhâsar dâri sèttong tema pas èpèlè tokoh, èngghi
panèka tokoh sè arojhung tema sopajâ nèyaddhâ èkaollè, sareng
tokoh sè lang-ngalangè sopajâ maksoddhâ burung aliyas ta’ dhâddhi.



Manabi angghidhân panèka akor sareng aghâma tantona temana
religius, akadhiya, pegawai sè terro odi’a jhujhur nangèng èlangngalangè.
Manabi angghidhân panèka akor sareng carètana bârghâ
tantona temana sosial, opamaèpon carètana tokoh sè dhellap ta’
ghellem akor sareng tatangghâna.



b. Alur (Plot)

Alur èngghi panèka ongrodhânna kadhâddhiyân è ḍâlem carèta, otabâ
toro’-ghilirrâ kadhaddhiyân.
Mètorot toro’-ghilirrâ kadhaddhiyân, alur èbâgi dhâddhi tello’ èngghi
panèka:

1. Alur progresif èngghi panèka kadhâddhiyân sè aongrot otabâ
carèta sè toro’ ghilir.

2. Alur regresif èngghi panèka kadhâddhiyân sè ongrodhânnâ ajhâlân
ḍâri ponkasanna carèta pas bhuru ècarèta’aghi mamolanna.

3. Alur camporan èngghi panèka kadhâddhiyân sè acampor
ongrodhânnâ carèta ḍâri pongkasanna ka mamolanna namong è
tengnga’anna carèta nyebbhuttaghi sèttong kadhâddhiyân sè
ampon kalampan.



Mètorot struktur, otabâ sosonanna kadaddhiyan, Alur aghânḍhu’ pansaponapan
bâgiyân èngghi panèka:

` Mamolan èngghi panèka bâgiyân carèta sè aropa ghâmbârân,
bâkto, kennengngan otabâ kadhâddhiyân sè aropa ghâmbârân
bhâb tokoh sè ngadhebbhi pokpara, è ka’dimma kadhâddhiyan
otabâ pokpara sè masossa pèkkèranna tokoh ka’ḍinto, tor bilâèpon
kadhâdhiyân ka’dinto molaè.

` Pokpara molaè abalindhet kaodi’ânna tokoh. Sajân abit pokparana
sajân sara, sajân mapotek atèna tokoh. Sè apadhu sareng mosona
sajân dhaddhi. Sajân abid mosona atarèka sopajâ tojjhuwanna
tokoh ta’ èkaollè.

` Komplikasi, Pokpara sè èyadhebbhi tokoh sajan malarat sè
èkennènga antos bilâ sè marèya. La-mala pokparana atambâ
nyossaè sampè’ tokoh aromasa ta’ hasèl. Dhâng-kadhâng, dârina
ta’ kowat nyandhâng sossa, tokoh buruwa, majâu dâri
kennengnganna.

` Klimaks. èngghi panèka pokpara è ḍâlem carèta ampon apo’-
tompo’. Tokoh sareng mosona ampon asanat sè aghâbâyâ
kapotosan ma’lè pokparana sè kaduwa dhuli lastarè.

` Antiklimaks èngghi panèka pokpara sè èyadhebbhi ampon
nandhâ’âghi mangghiyâ jhâlân kalowar.

` Resolusi èngghi panèka pokpara ampon lastarè, sala sèttongnga
tokoh mastè asor. Resolusi panèka, sè jhughân èsebbhut ending,
bâdâ duwâ’ macem. Manabi tokoh sè arojhung tema kèngbingkèngnga
mennang tor ngaollè ponapa sè èkaterro, èsambhât
happy ending. Manabi tokoh sè arojhung tema panèka sossa kèngbingkèngnga
sabâb tojjhuwânna ta’ èkaollè amarghâ èpa’asor
mosona èsambhât sad ending.



c. Setting otabâ latar

Setting èngghi panèka nodhuwâghi kennengngan, bâkto, sareng
kabâḍâ’ân batènna tokoh è ḍâlem sèttong carèta.
Macemma latar :



 1) Latar bâkto
Bâktona sèttong kadhâddhiyân sè èyadhebbhi tokoh ḍâlem
sèttong carèta, akadhi ghu-lagghu, siang, Lem-malem, jhugân
malem. Dhâng-kadhâng è dâlem carèta èsebbhut jhugân bâkto
akadhi sè’-rèsè’, ngombâr arè, para’ compet arè, ondem tor
bannya’ dhâp-keddhâp, tor samacemma.



2) Latar kennengngan
Kennengnganna sèttong kadhâddhiyân è ḍâlem carèta, akadhi è
compo’, è sakola’an, hotel, songay. Latar kennengngan ka’ḍinto
nyocokkaghi dâ' kadhâddhiyân sè èyalamè tokoh carèta. Manabi
kalerressan tokoh meyos dâri dhisa ka kotta pola anèyat nyarèya
kalakowan, tantona latar kennengngannèpon è dhisa è sèttong
roma ko’-rongko’, sareng è kotta, èngghi panèka è sèttong kantor.



3) Latar kabâḍâ’ân bhâtènna tokoh è dalem ongrodhânna carèta
Kabâḍâ’ân bhâtènna tokoh è sèttong kadhâddhiyân è ḍâlem
carèta, akadhi senneng, ghumbhirâ, sareng seddhi. Manabi
kalerressan tokoh mangghi’i urusân sè ghâmpang, otaba
tapangghi sareng orèng soka’ atatolong, gapanèka andi’ artè jha’
kabâdâ’ân batènna tokoh ghella’ senneng. Nangèng è nalèkana
nyarè kalakowan, opamaèpon pas èpalet-bhulet sampè’ tokoh cè sossana, ghâpanèka nodhuwaghi latar kabâḍâ’an sè korang
nyennengngaghi mongghu ḍâ’ tokoh carèta.

Ḍhâng-kaḍhâng, latar kabâḍâ’ân panèka ta’ moḍḍhâ, otabâ
èpasamar sareng sè nyerrat cerpen. Opamaèpon carèta’èpon
nyarèta’aghi tokoh sè ngalamè nèmor kara, kakorangan aèng, butombuwan
bânnya’ sè matè, kèban kakorangan pakan pas
sadhâjâna kèban koros parana, ḍi-buḍina pas matè. Kabâḍâ’ân sè
kadhi ghâpanèka kaèkot ḍâ’ latar sè masossa tokoh carèta.



d. Tokoh

 Tokoh èngghi panèka sè alakonè carèta sareng kèngèng pokpara.
bhân-sabhân tokoh biyasana aghâḍhuwi engghun (peran, bhs. ind.)
jhugân bâbâtek sè è ḍâlem bâsa indonesia èsebbhut karakter. Mètorot
engghunna, tokoh kennèng èpantha dhâddhi 2 macem:



a.Tokoh utama, èngghi panèka tokoh sè ètètèpè tema. tokoh utama
panèka bada sè abhuwang ambhâ’patè sopaja pangaterrona
èkaollè. nangèng bâḍâ jhughân tokoh utama sè lakona langngalangè
tojjhuwanna tokoh beccè’.

b.Tokoh bâbâ’an. sè tamaso’ ḍâ’ tokoh panèka èngghi panèka tokoh
sè ta’ anḍi’ kaparlowan ka hasèl-bhuntenna tojjhuwânna tokoh
utama. biyasana sè tamaso’ ḍâ’ tokoh bâbâ’ân ka’ḍinto kancana
tokoh utama, ro-soro, orèng sè nyaksènè kadhâddhiyân.



e. Bâtek
Sèpaddhâ tokoh-tokoh carèta. Sèpat panèka aropa’aghi pèkkèran,
sareng partèngkan tokoh sè semma’ kaèdhanna sareng tema.



 Ètèngalè ḍâri hubungannèpon tokoh sareng tema, tokoh panèka
èpantha dhâddhi tello’ macem, èngghi panèka:

1. Tokoh Protagonis èngghi panèka tokoh otama è ḍâlem sèttong
carèta sè lalakonna abhillâi tojjhuwânna sopajâ èkaollè. mon bâdâ
orèng sè lang-ngalangè, dhibi’na ambhâ’ patè abhuwâng sopajâ
orèng sè lang-ngalangè ka’ḍinto nyèngla.

2. Tokoh Antagonis èngghi panèka lalabânna tokoh otama. Tokoh
ka’ḍinto ta’cokbâ atarèka sopaja tojjhuwânna tokoh bhâgus ta’
hasèl.

3. Tokoh Tritagonis èngghi panèka tokoh sè nengngaè tokoh otama
sareng tokoh lalabânna sè salang tarajhâng ka’angghuy makala
sala sèttongnga.



f. Sudut Pandang (Point of View)

Sudut pandang èngghi panèka posisi sè ngangghit è ḍâlem carèta.
Sudut pandang panèka bâḍâ tello’ macem èngghi panèka:

1. Sudut pandangnga tokoh (sè kapèng sèttong). Biyasana ètanḍhâi
sareng oca’ “sèngko’ “

2. Sudut pandangnga èlowarranna tokoh (sè kapèng tello’) ètanḍhâi
sareng nyebbhut asmana tokoh.
3. Sudut pandang ngaonèngngè sadhâjâna. Sudut pandang panèka
aropa’aghi ngaonèngngè èssèna atèna tokoh, ponapa sè
èlampa’aghi tokoh sareng samacemma.



 g. Amanat

Amanat èngghi panèka bâburughân beccè’ sè terro èpaḍâpa’a sareng
sè ngangghit lèbât angghidhânna ḍâ’ para maos otabâ sè
mèrengngaghi.